Gạo nếp - tinh hoa của đất - giao tình với nước, lửa và những ống nứa non tạo nên một món ăn giản đơn, khiêm tốn nhưng chứa trong đó biết bao nghệ thuật: cơm lam của người dân tộc Mường ở Hòa Bình.
 Cơm lam Hòa Bình

 

Không ai biết cái tên cơm lam có từ bao giờ, chỉ được nghe các già làng kể lại rằng: xa xưa trong những lần đi nương rẫy, dân trong bản thường không mang theo nồi, chảo, không cơm nắm phiền toái mà chỉ mang theo mình ít gạo nếp, một con dao, một hòn đá và ít bùi nhùi đánh lửa.

Đói lúc nào dừng lại ở đó, sẵn có dao chặt lấy vài ống nứa, sẵn gạo mang theo, sẵn nước suối và lửa trong tay thế là có thể có cơm để ăn.
  alt  
Nhưng muốn làm được món cơm lam ngon không giản đơn. Bắt đầu từ khâu chọn tre làm ống, ống tre được dùng đựng cơm phải là ống tre cái, có gióng dài, còn tươi phần ngoài, không mỏng cũng không dày quá. Chặt lấy một gióng ở lưng chừng giữa, thường thì bao giờ cũng có sẵn thứ nước tinh khiết còn đọng lại trong đó. Người Mường cho rằng đó là thứ tinh hoa của trời còn vương lại.

Điều đặc biệt làm món cơm lam Hòa Bình khác với các vùng khác là thứ gạo nếp ngon nổi tiếng được trồng trên nương, thu hoạch vào khoảng tháng 8, tháng 9 mà người Mường gọi là nếp nương.

Gạo nếp sau khi vo sạch, ngâm nước khoảng 2 tiếng, vớt ra cho ít muối, đổ thêm ít nước được lấy từ suối và nút lại bằng lá chuối. Các ống cơm được dựng xung quanh đống lửa. Để cơm được chín đều thì tay người làm phải khéo léo xoay và trở ống lam. Dùng ngón tay nhấn, thấy cơm mềm là chín. Dằn mạnh ống lam xuống đất để cơm dồn hết xuống phần dưới, dùng dao róc phần vỏ cháy bên ngoài.
   Cơm lam Hòa Bình - 1
Đợi cho nguội hẳn bóc lớp vỏ còn lại sẽ để lộ ra lớp cơm vẫn được bao bọc bởi phần vỏ lụa trắng ngà của ruột tre, nứa khiến cơm lam có một màu sắc thuần hậu và ta muốn nâng niu mãi.
  Người Mường thường có câu “ăn cơm lam, ở nhà sàn”. Cái ngon của cơm lam phải chăng do giữ được trọn vẹn hương vị của tự nhiên, kết hợp được những tinh túy của cả đất và trời? Phải chăng cái nếp ăn, nếp ở ấy cho đến nay vẫn còn níu chân những người con ở bản phải xa quê đi tha hương những nơi khác?    Cơm lam Hòa Bình - 2

Ngày nay, cơm lam cũng đã xuất hiện trong các nhà hàng lớn, nhưng chỉ có cơm lam được làm nên từ những tinh hoa của núi rừng, từ bàn tay và tâm hồn của những con người quanh năm gắn bó với nương rẫy mới là thứ cơm lam ngon và đáng quý. 

Phải chăng từng ống cơm lam đã lắng trong đó cả đất và hồn Tây Bắc như một nét văn hóa ẩm thực không thể bỏ qua?

Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ẩm thực miền Bắc

Nhớ nồi thịt kho tàu ngày Tết sinh tố đường ruột nhuận trường nam com đậu phụ trứng cút hấp mặn 3 bước dễ dàng tự may ví hình miếng bánh tằm trộn bì mặn lam banh beo ngon ui cách làm thạch ngô quả ổi ổi sức khỏe trí não cach nau chao vit ngon muc sua chien mam ngon banh tart trung ngao chua nau khe não bộ thực phẩm dinh dưỡng canh chua tôm bông so đũa Thiên Trúc khoai môn Canh bò viên nấu khoai môn soda dâu thit dong ngay tet làm kem sô cô la thế nào cá chạch chiên giòn mắm me Thiên Trúc mẹo làm mứt xoài Cách điêu khắc bộ não từ dưa hấu salad trứng tôm bầu dục xào dứa khỏe đẹp hải sản làn da não mắt gỏi cuốn Cháo thịt gà xào ngô chè đậu đỏ bột báng công thức cá nục kho thơm cach lam mi y xao thit ga xoi ca ro bun nghe đu đủ trộn Lỗ tai heo bắp cải cuộn salad salad gà gà thăn chặn Ung thư banh khot ngon Khi mang bầu mẹ có nên ăn nhiều trứng rau cu tron thú vị bữa ăn sáng Lá gừng cá kho gừng con ngao thịt băm rang mộc nhĩ kem chuoi dau phong công thức xúc xích xào ớt chuông Tây cach lam rau cau nhan pho mai cach lam rau cau dua la dua chanh dây mon chan gio ngon món chay ngon salad dứa tôm an toan thuc pham canh chua gà đào Bí quyết chọn hoa quả tươi ngon bánh hành nuoc ep khe xanh móc treo quần áo gà trộn dưa leo sườn non xào Linh Chi ba lÃƒÆ ăn sáng sức khỏe giảm cân mức sức bánh mì kẹp cach lam bun doc mung cach lam banh quy bo sa muoi cách làm siro trung cuon thit heo Cá khô dac biet cà Basa canh cà chua cà tim xao Đặc Sản thạch bánh oreo mochi nướng và chanh dây ga nuong ngon tuyet canh hầm bổ dưỡng cách làm xôi lá nếp Nui nấu giò heo Nui nấu thịt bằm công thức canh chua nấu hàu sữa ổi xanh trứng sốt Ga hầm soda cầu vồng xu xi sườn xào chua ngọt canh đậu Đình Ngang đậu hũ tứ xuyên list com cardigan bi ro thịt chưng mắm tép Thịt chưng mắm tép Thuoc bac Bún mầm ca sạc gà tiềm giấc nướng cá nục vem sot kem chân gà cay nộm bạch tuộc hành lá mi sot thit cua da dieu ngon bánh stole muc xao thap cam Panna gio hoa banh thom ngon banh mousse trai bo va creamcheese há cảo chay